1860’lı yıllarda Jules Verne’in “Ay’a Yolculuk” kitabını okuyanların çoğu anlatılanları muhtemelen hayal gücü yüksek bir yazarın fantezileri gibi değerlendirmişlerdir. Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler sonrasında, günümüzde artık uçuk hayallerin bile ileride gerçekleşebileceğini düşünebiliyoruz. Buna rağmen, 10-15 yıl sonra restoranların üretim ve servis alanlarında az olmayan sayıda robotun iş yapacağını ileri sürmeyi abartılı bir öngörü olarak değerlendirenler olabilir. Ama gıda servisi sektöründe robotların ayak izleri şimdiden duyulmaya başlandı. Amerika Birleşik Devletleri’nde kapınızı çalıp “Pizzanızı getirdim, buyurun.” diyen robotlar sokaklarda dolaşmaya başladı. Kafelerde ve barlarda istediğiniz kahveyi veya kokteyli hazırlayıp önünüze koyan robotlar da artık kanıksanmaya başlandı. Daha ilginç gelişmeler restoranların mutfak kısımlarında meydana geliyor. Mutfaklardaki kesme, doğrama, kabuk soyma, karıştırma gibi hazırlık işlemlerinin yanında pişirme, kızartma, reçeteye göre yemek hazırlama gibi ileri mutfak faaliyetlerinde de artık robotlar kullanılabiliyor.
ABD’de Nala robot firmasının ürettiği robotlar, hamur açmadan başlayarak çeşitli pizzalar yapıyor ve bunları fırınlayıp pişirdikten sonra dilimleyip servise hazır hale getirebiliyorlar. Nala robotu saatte 50 pizza yapabiliyor. Üretilen pizzaların görünüşü, gramajı, pişirme derecesi ve lezzeti hep aynı oluyor. Nala firmasının bir diğer robotu bir salata barı yönetiyor ve kâseler içinde çeşitli salatalar hazırlıyor. Bir diğer robot, bir yağda kızartma istasyonunu tek başına idare edebiliyor. Firmanın bir başka robotu çeşitli yemekleri pişirip, hazırlayabiliyor ve bir diğeri de farklı çeşitlerde sandviçler hazırlayıp gerekirse ısıtarak servis edebiliyor.
Yapay zekâ ile güçlendirilmiş robotların işlevlerinin gittikçe artacağını ve mutfaklarda daha fonksiyonel hâle geleceklerini şimdiden görebiliyoruz.
Yine Nala firmasının bir diğer robotu bulaşık makinesini bir insan gibi etkin kullanarak bulaşıkları hijyenik şekilde yıkayabiliyor. Mutfakta hazırlanan tabakları masaya servis eden ve hatta restoran kapısında müşterileri karşılayıp selamlayan robotlar da var. Böylece robot firmaları, insanlarla direkt temas eden robotlar da üreterek insanların robotlara alışması ve kanıksaması sürecini de başlatmış oldular.
Bir restorana girdiğiniz zaman sizi karşılayan ve sizinle konuşan bir robot şimdilik oldukça sevimli görünebilir ama robotların birçok işi yapar hale gelmesinin insan yaşamında yaratacağı sıkıntılar konusunda fikir yürüten insanların görüşlerine de kulaklarımızı açık tutmalıyız. Robotların yiyecek-içecek sektöründe kullanılmasını cazip hâle getiren birçok husus var. Bu sektörde işçi maliyetleri yüksek. Ayrıca yoğun sezonlarda işçi bulma sıkıntıları yaşanabiliyor. İşi bırakma, iş değiştirme oranı yüksek. İş güvenliği, vardiya sisteminde çalışma, fazla mesai, iş kazaları, personellerin eğitilmesi, iş disiplinine uyma, kalifiye elemanı tutabilme gibi konular sektördeki kuruluşları zorlamaktadır. Robotların kullanımı, kuruluşların insan kaynaklarının yönetimine kolaylıklar getirecektir. Çalışan insanları mutfaklarda rutin işler yapmak yerine daha zihinsel faaliyet gerektiren işlerle görevlendirmek de işletmeleri daha etkin olmaya yönlendirecektir.
Robotlar işlerini hijyenik, hızlı ve hatasız olarak yapabiliyor ve uzun saatler çalışabiliyorlar. Şimdilik pahalılar ama hızlı gelişen teknoloji ile maliyetlerinin düşeceği belirtiliyor. Unutmayalım ki hâlen ABD’de gıda endüstrisinde 90 bin robot kullanılıyor. Robot üretimindeki bilgi birikimi ve tecrübeye dayanarak kullanımlarının hızlı bir şekilde yaygınlaşacağı ve gıda servis sektöründe de geniş uygulama alanı bulacağını şimdiden görebiliyoruz.
Peki mutfaklarda robotlar ellerini yıkayacaklar mı? Evet, robotlar ellerinin kirlendiği durumları algılayacak ve bu durumda işlerini durdurup ellerini temizleyecekler. Bu konuda insanlardan daha dikkatli ve disiplinli olacaklarını şimdiden tahmin edebiliyorum.
