İlk çeyrekte yüzde 4,5 büyüme ne anlama geliyor?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçtiğimiz gün açıkladığı verilere göre Türkiye ekonomisi birinci çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,5 büyüdü.

Reuters haber ajansının yaptığı ankette ekonomistler birinci çeyrekte ekonominin yüzde 5,4 büyümesini bekliyordu; buna göre açıklanan veri beklentilerin altında geldi.

Türkiye’de koronavirüs etkileri ve tedbirleri mart ayının ortasından sonra görüldüğü için krizin ekonomiye olan etkileri birinci çeyrek büyüme rakamlarına tesir etmedi.

Yine Reuters haber ajansının anketine göre ise ekonomistler Türkiye ekonomisinin bu yıl %0,75 daralmasını bekliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise “Yılı pozitif büyüme ile tamamlayacağız” dedi.

Büyüyen sektörler

BBC Türkçe’nin derlediği habere göre; açıklanan verilerde GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde 2020 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak büyüyen sektörler ve büyüme oranları şu şekilde:

• Diğer hizmet faaliyetleri %12,1

• Bilgi ve iletişim faaliyetleri %10,7

• Sanayi %6,2

• Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %4,6

• Hizmetler %3,4

• Tarım %3,0

• Gayrimenkul faaliyetleri %2,4

• Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %1,9

• Finans ve sigorta faaliyetleri %1,6

İnşaat sektörü ise %1,5 daraldı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %0,6 arttı.

Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki yıla göre birinci çeyrekte %4,2 yükseldi.

Sermaye oluşumunda düşüş yaşandı

Devletin nihai tüketim harcamaları ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,2 arttı.

Yerleşik hane halklarının ve hane halkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların toplam nihai tüketim harcamaları da %5,1 yükseldi.

Gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %1,4 azaldı.

İthalat arttı, ihracat azaldı

Mal ve hizmet ithalatı birinci çeyrekte %22,1 arttı, ihracat %1 azaldı.

Türkiye ekonomisi, 2018’deki kur krizinin ardından resesyona girerek üst üste üç çeyrek daralmıştı.

2019 üçüncü çeyrekte büyüme pozitife dönmüş; dördüncü çeyrekte ise büyüme 6% ile ivme kazanmıştı.

Reuters’ın haberine göre büyüme büyük oranda Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle birlikte düşen kredi faizleri sayesinde kamu bankalarının kredi kullandırma oranlarının artışıyla destekleniyor.

“İşsizliğin düşmediğini görüyoruz”

Bilkent Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Refet Gürkaynak, bugün açıklanan büyüme verileriyle ilgili olarak Twitter’dan yaptığı değerlendirmede gelen bu büyüme rakamının 2018 kur krizinden sonra rahat bir nefes aldırması dolayısıyla önemli olduğunu, ancak krizin henüz sona ermediğini söyledi:

“2019’un son çeyreği ve 2020’nin ilk çeyreğindeki hızlı büyümeye rağmen özel sektör yatırımlarının negatif olduğunu, işsizliğin de düşmediğini görüyoruz. Büyümeyi kamu harcamaları ve özel tüketim sürüklüyor.

“Bu harcamaları karşılayacak kaynağı da yaratmıyoruz, dış açık yine hızla artıyor. Zaten iler tutar tarafı olmayan yeni ekonomi programının en tutarsız yanlarından biri büyümenin artıp cari açığın düşeceğini öngörmesiydi.”

Büyümenin özel tüketim ve kamu harcamalarıyla gerçekleştiğini belirten Gürkaynak, Türkiye ekonomisinin dış kaynak ihtiyacına dikkati çekti.