Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, Habertürk TV’de Fatih Altaylı’nın programında gündeme dair açıklamalarda bulundu. Koronavirüs sürecinde yeme içme sektörünün en çok mağdur olan kesimlerden biri olduğunu söyleyen Demirer, “Devletten faizler için yardım talep edebiliriz, gerekirse 6 aylık süreçte icra takipleri durdurulabilir, bankalarda kredi kullanım imkanları açılmalı” diye konuştu.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınında en fazla mağduriyet yaşayan yeme-içme sektöründe morallerin bozuk olduğunu söyleyen TURYİD Başkanı Kaya Demirer, “Ben bir panik havası görüyorum. Biz hizmet satıyoruz, moral olmadan olacak bir iş değil bu. Bunu da özellikle söylemek istedim. İkinci 10 milyar TL’lik ikinci turizm kredesinden pay almak istiyoruz. Bu sektörün kredi kullanım kanallarını açmaları çok önemli. Faizlerin bir miktarının devlet tarafından üstlenilmesi, kredilerin ödenebilir görüntüsü vermesi lazım ki, bankalar da endişe etmeden kredileri kullandırsın. Vergileri öteleyip, kamu alacakları beklerse sektör nefes alır” diye konuştu.
Habertürk TV’de Fatih Altaylı’ya açıklamalarda bulunan TÜYİD Başkanı Demirer, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Çok zorlanan bir sektörüz biz. Bizim tabirle ikinci faz kapama konusu oldukça moralleri bozdu. Paket servisi açtığınız için oradan gideyim vs. Kamuoyunda şöyle bir algı var, restoranlar paket servisine devam ediyorlar şeklinde. Öyle değil; restoran sektörü, evin dışında toplam yeme içme ekonomisi yıllık 135 milyar TL. 2019 rakamları bunlar, 2020’de bu rakamları göremeyeceğiz. Paket servisi bunun hacmi yüzde 5’i kadar. Lütfen kimse yanlış anlamasın, restoranlar kapandı ama paket servisiyle hayat devam ediyor doğru bir cümle olmaz. Bu sabah yayınlanan genelgede bir pürüz var. Yetkililerle yoğun bir trafik yaptık, görüştük. Hem TOBB Başkanımız hem Turizm Bakanımız bu konuda görüşmelerin devam ettiğini, düzeleceğini söylüyorlar. Şu anda saat 20.00’ye kadar paket servisi devam edilebilir diye genelge yayınlandı. Oysa ki paket servisinin ana amacı işinden eve gelip yemek yapmakla uğraşmak istemeyen kişilere ulaşmak, dolayısıyla bu da saat 20.00’den sonra başlayan bir ekonomi. Dolayısıyla onun 24.00’e gelmesi lazım.
“Çok güçlü bir şekilde dönüp vergileri ödeyeceğiz”
Bileşik kaplar kanunu gibi görüyorum bu konuyu. Bir tarafta ekonomik sıkıntılar, bir tarafta sağlık konuları var. Sağlık konuları önce geliyor ama devletin kaynakları kıt. Biraz önce sayın Palandöken’le hibeleri konuştunuz. Devletin kaynakları kıt olduğu bir yerde kıt kaynakları en iyi nasıl kullanırızı konuşmalıyız. Hükümet dahil, meslektaşlarıma tüm sektöre moral vermek istiyorum. Bu işin aşıyla tünelin ucundan çıkılmasından itibaren rövanş dediğimiz yeni gelişi en güçlü sektör yine yeme içme sektörü olacak. İnsanlar uzun zamandır pandeminin getirdiği sosyo-psikolojik sıkıntıları atlatmak için de sosyalleşme ihtiyaçlarını gidermek için bizim sektöre gelecek. Ve biz çok güçlü bir geri dönüşle devletten bugün alacağımız destekleri vergilerle geri ödeyeceğiz diye düşünüyorum.
“Bizim için can suyu esnek faizle 3-4 yıllık kredi”
Bu arada can suyu ne lazım? Mevcut kredilerin ötelenmesi lazım. Biraz evvel Palandöken de söyledi. Siftah yapamayan adamın ödeme yapmasını beklemek yanlış olur. Sıkıntının daha da büyüdüğü kısmı Mart ayındaki krediler, çok düşük faizli ucuz kredilerdi. Şimdi yüksek faizli krediler mümkün. Yani krediyi ötelemek istediğiniz zaman yeni bir kredi tanımlaması gibi işlem yapıyor bankalar. Faizler grçekten tahammüle edilemez bir boyutta. Artı iki… Ama burada bence bir ortak akıl var, o da şunu söylüyor; tamam 1 yıl ödemesiz sana 3-4 yıllık vadeli kredi vereyim, gel bunu esnek faiz yapalım, 3 ayda bir bunu güncelleyelim, kimsenin kimseye hakkı geçmesin. Bence şu anda tutunabileceğimiz dal budur. Eğer 4 yıllık süreç içerisinde ekstrem boyutlara giderse orada devlete dönüp, sen bu faizlerin oranlarının bir miktarını sen de karşıla bize destek ol diyeceğiz. Bir yerde silip atacaklar veya hibe noktasına götürecekler faizi.
“İcra takipleri durdurulması çözüm olabilir”
Bazı büyük uluslararası boyuttaki tedarikçi şirketlerimiz bizim gibi STK’lar aracılığıyla çalışanlarımıza destek veriyorlar. Bu bir hediye çeki gibi de olabiliyor. Şu aşamada bu arkadaşlara verilecek her türlü destek, her türü önden verilecek servis ücreti, nakit desteği ile anlamlı bir mekanizma kurulabilir. Vergilerin yapılandırıldığı ve Ocak ayında ilk taksitlerinin ödeneceği bir dönem var. Halk arasında vergi affı diyebileceğimiz. Bu ilk taksitleri ödemekte zorlanır bu sektör. Eğer işe başlayamadılarsa, dolayısıyla ötelenmesi konusu var. Devlet kaynakları kıt, bu sefer yapamıyorum diyorsa o zaman talebimiz icra takipleri dahil ekonomiyi dondurun, 6 aylık süreçte, sizin vergileriniz, kamunun alacağı dahil, kamudan kiralama yapan, ecrimisil borcu olan. Mart ayında bunu yaptı devlet icra takiplerini durdurdu, böyle bir çözüm lazım.
“Vergiler ötelenip, kamu alacakları bekletilirse sektör nefes alır”
Ben bir panik havası görüyorum. Biz hizmet satıyoruz, moral olmadan olacak bir iş değil bu. Bunu da özellikle söylemek istedim. İkinci 10 milyar TL’lik ikinci turizm kredesinden pay almak istiyoruz. Bu sektörün kredi kullanım kanallarını açmaları çok önemli. Faizlerin bir miktarının devlet tarafından üstlenilmesi, kredilerin ödenebilir görüntüsü vermesi lazım ki, bankalar da endişe etmeden kredileri kullandırsın. Vergileri öteleyip, kamu alacakları beklerse sektör nefes alır. Güvenli turizm sertifikası durumu var. Sertifikanın hem bu işin Bilim Kurulu tarafında, sağlık uzmanları tarafında desteklenmesi, vatandaşın rağbet göstermesinin sağlanması bence denetlenebilir yabancı kuruluşlar tarafından denetlenebilir işletmeleri pozitif ayrıştırmak bence salgına karşı da en önemli yeme içme sektörüne karşı adım olduğunu düşünüyorum.”
